Kelimenin tam anlamıyla insanlar da aslında birer mekanik mekanizmadır. Bilgisayarlar, otomobiller, ev aletleri vb. gibi her insan parçalardan bir bütünü oluşturur ve her bilgisayarın özelliklerinin farklı oluşu gibi insanların da özellikleri farklıdır. Örneğin bir bilgisayarın HDD’si 120gb olabiliyorken bir diğeri gigabyte değil terebyte ile ölçülür. Bir insan standart HDD kullanıyorken diğerleri SSD kullanır.. Bu terimleri anlayabilmeniz için biraz ileri seviyede bilgisayar bilgisine sahip olmanız gerektiğini hatırlatayım. Eğer bu teknik bilgileri bilmiyorsanız konunun en altına küçük bir açıklama kısmı ekleyebilirim.
İlk olarak en basit kısımdan başlayalım, insanlar yaşlandıkça olayları hafızalarında tutma özellikleri kaybolmaya başlar, bilgisayarların HDD’leri de aynıdır. Belirli bir süre kullanılan HDD’ler (insanlardaki hafıza ile özdeşleştirdiğim kısım) bazı bilgileri ekle çıkar yaparken bad sector vermeye başlar. Yani şöyle düşünün, HDD’de 100 birim var, artık o kadar çok kullanılmış ki 100 birimin 100’ü de düzgün çalışmıyor, sadece 80’i, 90’ı çalışıyor. Çalışmayan kısımlar ise artık geri döndürülemez şekilde bozulmuş. İnsanlarda da bu olay var, bakınız: Alzheimer..
Gelelim Ram kısmına…
Ram’in boyutu ne kadar çok olursa büyük verileri işleme kapasitesi de o denli artar bir bilgisayarda. İnsanlarda da böyle bir durum net olarak söz konusu. Karşımıza 16 GB ram’e sahip bir bilgisayar ve 2 GB ram’e sahip bir bilgisayarı alıp ortalama 30 GB’lık bir dosyayı farklı bir sürücüye kopyalamaya çalışalım. 16 GB ram’e sahip bilgisayar bu işlemi çiğdem çekirdek niyetine birkaç saniyede hallederken, 2 GB ram’e sahip bilgisayar açılmayan Antep fıstığını açmaya çalışır gibi ezilecek. (Ram haricinde tüm özelliklerini aynı kabul edersek..) Bunu da insanlardaki büyük olayları kavrama ve yönetmeye bağlayabiliriz. Kapasite meselesi de denebilir, bazı insanlar küçücük sorunlarda ne yapacaklarını şaşırırken bazıları ise gezegenin yok olmasını önleyebilir.
Ekran kartları..
Ne alaka diyeceksiniz, emin olun ekran kartlarımız da var.. Bir insanın ekran kartı görsel hafızasıdır, ekran kartının bilgisayardaki işlevi ise grafiksel etkinliklerde üstün performans göstererek olayı çözümlemesidir. Mesela onboard ekran kartına sahip bir bilgisayarda büyük boyutlarda video düzenlemesi yapamazsınız, küçük videoları bile renderlamak için saatler harcarsınız. Ama performanslı bir ekran kartı bu işlemleri çiğdem çekirdek misali yapacaktır. İnsanlar için de aynı durum söz konusu, onboard ekran kartı kullanan insanlar grafiksel detaylarda (En basitinden 7 farkı bulmak, biraz daha zorlaştıracak olursak ortamdaki ince detayları görmek) patlayacaktır. Ne demek istediğimi anlamadıysanız alttaki videoyu izleyebilirsiniz..
Yukarıdaki videodaki detayları çoğu kişi görmeyecektir, çünkü çoğu insan düşük performanslı ekran kartlarına ya da onboard ekran kartlarına sahiptir. Güçlü ekran kartına sahip olan insanlarsa sadece 1-2 detayı kaçıracaktır..
İşlemci..
İşlemci net olarak beyindir. Bilgisayarın beyni işlemcisidir, insanın işlemcisi ise beyni. Saydığım tüm donanımlar güzel bir işlemciyle birleşmiyorsa ne kadar iyi olurlarsa olsunlar haklarını veremezler. Aynı şekilde işlemci ne kadar iyi olursa olsun donanım kötü olursa işlemci de kendi hakkını veremez. Bunu da şöyle düşünebiliriz, çok zeki olan birisinin tüm vücudunun felç olması ona hiçbir fayda sağlamaz, sadece düşünceleri var olur. Bu düşünceleri aktaracak donanımı olmazsa işlemcinin gücü de önemli değildir.
İşletim sistemi…
En önemli etkenlerden birisi ise işletim sistemidir. Her bilgisayarın en iyi olduğu bir işletim sistemi vardır ki insanlar da aslında tam olarak böyledir. Mesela Intel Pentium bir makineye Windows 10 Pro’yu kuramazsınız, size hiçbir işlem yaptırmaz hatta büyük ihtimal sistem açılmaz. Aynı şekilde sözel zekası olan bir insana da üstel ve logaritmik fonksiyonları sormaya kalkarsanız sistemi çöker ve hata verir. Kısacası aynı bilgisayarda olduğu gibi o da onu kaldıramaz. Dolayısı ile işletim sistemine göre eğitim verilmelidir. Bir çocuk küçüklüğünden itibaren çok güzel resimler çizebiliyorsa o çocuk güzel sanatlar üzerine, diğeri küçük yaşlardan itibaren matematikte çok iyiyse matematik üzerine kaliteli eğitimler almalıdır. Eğitimin kalitesi ise işletim sisteminin optimizasyonu demektir. Bazı işletim sistemleri donanım ne kadar kuvvetli olursa olsun boş ve gereksiz dosyalardan dolayı tıkanır ve bir süre sonrası formatlanması gerekir, formatlanınca düzelir. İnsan beyni ne yazık ki formatlanabilir bir obje değildir, dolayısı ile işlenecek bilgiler oldukça kaliteli ve özenle seçilmiş olmalıdır. Aksi takdirde HDD’de bad sector’ler oluşabilir sonrasında ise sistem tamamen kullanılamaz hale gelebilir.
Power Supply
Çoğu bilgisayar kullanıcısı bunun ne olduğunu bilmez, özellikle laptop kullanıcıları power supply’den bihaberdir çünkü Power Supply masaüstü bilgisayarlarda gücü anakarta ve diğer donanımlara gerektiği kadar ileten bir cihazdır. Bu da insanların sinir katsayıları ile özdeşleştirilebilir. Çünkü power supply’lerin belirli bir voltaj gücü vardır ve aşırı voltaj akımında ise donanımın yanmaması için genellikle kendileri yanarlar. İnsanlarda ise power supply dediğimiz donanım tam olarak beynin içinde bir yerlerde sinir mekanizmasıdır. Sinir mekanizması demek doğru olmaz, sinirlenme merkezi dersek daha doğru olacaktır. Siz bir insanın sinirlendiği nokta 20 iken ona 30’larda 40’larda baskı uygularsanız o kişi donanımına zarar gelmemesi için ani bir patlama yaşayacaktır. Bilgisayarlarda bu gibi durumlarda power supply yanar ve tekrar kullanılamaz. İnsanlarda ise ani patlama yaşanır, ardından bir yorgunluk çöker daha sonrasında birkaç saat içinde kendisini yeniler. Dolayısı ile ne 400 watt değerli power supply’lere 600 watt dayayın ne de sinir noktası düşük insanlara yüksek dozda baskı.. Yoksa her ikisi de patlayacaktır.
Son olarak…
Fan
Genellikle kullanıcıların gürültü çalışmasından dolayı şikayetçi olduğu fan’lar aslında bilgisayarların olmazsa olmazıdır. Çünkü fanlar olmazsa bilgisayar herhangi bir işlem için performans göstereceği sırada çok ısınır ve yanar. Fanlar bu gibi ısınmaları önler ve işlemin devam edebilmesi için bilgisayarı soğutur.. Fan’lar ise genellikle insanların içinde değil dışında yer alır. Kavga, stres veya herhangi bir üzüntü sırasında çökmek üzere olan sizi çevrenizde sevdiğiniz eşiniz, arkadaşınız, akrabalarınız sakinleştirir. Bu da tam olarak serinletme etkisidir, yani size destek olan dostlarınız sizin için önemli bir etken olan fanlardır. Elbet ki bu fanlar da bazen arıza yapar ya da duraklamalar yaşayabilir. Parçalardan bir bütün olduğunuzu unutmayın.
*Bilgisayar terimlerini bilmeyen kişiler için aşağı kısma ekliyorum:
- HDD: Hard disk, bilgisayarınızın belleğidir. Tüm bilgilerinizin siz silmediğiniz sürece kaldığı disk’tir.
- SSD: HDD’nin son versiyonudur. HDD’ye göre 100 kata göre daha hızlıdır.
- Ram: Bilgisayarınızda çalışan program verilerinin, hızlı erişebilirliğini arttırmak için bilgisayar sisteminin hafızasında tutulması işine yarar. Bilgisayar sistemleri cihazlarında hafıza kelimesi çeşitli anlamlar taşıyabilir. Sabit diskte bir hafızadır, RAM da bir hafızadır. Sabit diskte veriler bilgisayar sistemini kapattığınızda da kalır. RAM hafıza ise elektrik kesildiğinde sıfırlanır ve veriler kayıt altında tutulmaz.
- Ekran Kartı: Bilgisayarlarda herhangi bir işlem yapılırken, yapılan işlemi bilgisayarın ekranında görmek mümkündür. Elde edilen işlemlerin sonuçlarının alındığı ortam veya cihazlara çıkış ünitesine ekran kartı denilmektedir. Ekran kartı, diğer bir adıyla grafik kartları, bilgisayar monitöründeki her türlü yazı, grafik, resim, film gibi şekillerin oluşturulmasında işlemci ile monitör arasında görev yapan adaptörlerdir. Monitörlerde görülen her türlü çıkışlar ekran kartından gelen bilgilerdir. Daha farklı olarak, ekranda oluşacak görüntü; işlemci ile monitör arasında bir ara birim olan ekran kartı tarafından toplanıp, bilgisayarın oluşturduğu bilgiler, ekran kartı tarafından monitöre video sinyali olarak gönderilmektedir.
- İşlemci: Bilgisayarın temel işlem birimini oluşturan, belirli mantık ve matematik işlemlerini elektronik olarak yapabilecek biçimde, verilen komutları yorumlayan ve yürüten, yongalardan oluşmuş tümleşik devre.
- İşletim Sistemi: Bilgisayarda çalışan, donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlayan bir yazılımlar bütünüdür.
- Power Supply: Bilgisayar güç kaynağı (Power Supply) Bilgisayar güç kaynağı , genellikle metal bir kasa yerleştirilmiş, içinde transformatör ve/veya elektronik devreler bulunan, bilgisayar birimlerinin çalışmaları için gereksinim duyulan farklı gerilim değerlerinde doğru akım sağlayan donanımdır.
Önceki yazım: Cesetler kaybetmez, yaşayanlar kaybeder.
